Zaterdag 25 september traden de regels rondom gebruik van QR codes in werking. Tijdens de persconferentie van 14 september maakte demissionair minister De Jonge expliciet onderscheid tussen mensen die zich wel en die zich niet hebben laten vaccineren en gaf hij aan dat deze keuze niet vrijblijvend is. De coronapas is daarmee een vorm van drang geworden en de vraag is of dit terecht is.
Voor het antwoord op die vraag moeten we even uitzoomen. In haar dossier over vaccinaties uit 2013 onderscheidt de Gezondheidsraad twee legitieme redenen om de drang om te vaccineren op te voeren: bescherming van de populatie en bescherming van het individu. Worden deze doelen bereikt middels de coronapas?
Eerstgenoemde doel kennen we inmiddels onder de noemer ‘groepsimmuniteit’. Als er een grote mate van immuniteit is bereikt in de bevolking, kan een virus zich niet of nauwelijks verspreiden en worden ook andere mensen beschermd. Diverse internationale onderzoeken laten echter zien dat gevaccineerden het virus kunnen oplopen en dat zij, als zij besmet zijn, het waarschijnlijk even goed kunnen verspreiden. Onderzoek uit Israël laat bijvoorbeeld zien dat de zogenaamde virale lading even hoog is in gevaccineerden als in ongevaccineerden. Tot nu toe gepubliceerde onderzoeken concluderen overigens wel dat gevaccineerden minder makkelijk geïnfecteerd raken, maar met praktijkcijfers uit Israël laat ik in een (preprint) publicatie zien dat het percentage recente geregistreerde besmettingen in volledig gevaccineerden is in veel leeftijdsgroepen ongeveer even hoog als in de groep ongevaccineerden. Dit suggereert dat zij in de praktijk even makkelijk geïnfecteerd raken en daarmee dus even makkelijk anderen kunnen besmetten.
Groepsimmuniteit niet haalbaar
Groepsimmuniteit is dus geen haalbaar doel van vaccinatie. Als het opvoeren van de druk om te vaccineren zou gaan om het bereiken van groepsimmuniteit, dan zou je bovendien verwachten dat ook immuniteit na doorgemaakte ziekte wordt meegenomen. Het vreemde is echter dat dit wordt ontmoedigd, aangezien alleen een positieve PCR test als geldig bewijs wordt gezien (en geen serologische testen) en bovendien voor slechts zes maanden. Dit staat in schril contrast met onderzoek waaruit blijkt dat immuniteit na infectie beter en langer beschermd dan vaccinatie.
Groepsimmuniteit is dus niet alleen onhaalbaar, het lijkt ook niet het doel van de vaccinatiedrang. Het tweede argument dat de Gezondheidsraad als legitiem ziet, is het beschermen van het individu. Daarbij maakt zij de kanttekening dat hierbij veel meer keuzevrijheid geldt. Een gerelateerd argument is het voorkomen van ernstige ziekte en daarmee overbelasting van ziekenhuizen. Maar als het beschermen van het individu (of overbelasting van de zorg) het doel zou zijn, dan is het vreemd dat de drempel voor testen niet veel lager is door bijvoorbeeld in elke uitgangsbuurt een mobiele testlocatie in te zetten, zonder afspraak, zoals de Duitse coronafietsen. Ook is het dan vreemd dat gevaccineerden (die ook virus kunnen overdragen) niet hoeven te testen en zelfs het groene vinkje houden bij een positieve test. Als het kabinet testen ziet als manier om rondgang van het virus te remmen, dan zou het logisch zijn om iedereen die het virus kan overdragen te laten testen en het testen heel laagdrempelig te maken.
Een belangrijke kanttekening is dat testen het individu niet beschermt. Iemand die positief test omdat hij geïnfecteerd is, heeft het virus immers al. Bovendien heeft grootschalig testen grote nadelen als er relatief weinig mensen het virus dragen. Het OMT becijfert dat als er tien op de 100.000 mensen geïnfecteerd zijn, de antigeentesten er acht zouden uitpikken, maar twee zouden missen. Tegelijkertijd zouden er wel 200 op 100.000 mensen onterecht een positieve uitslag krijgen en in quarantaine moeten. Het moeten testen om een kopje koffie kunnen drinken in een café of bioscoop te bezoeken is hiermee geen bescherming van het individu, maar een pressiemiddel om meer mensen over te halen zich te laten vaccineren.
Geen tests op hoge bloeddruk
Een argument dat aansluit bij het beschermen van het individu, is dat vooral ongevaccineerden in het ziekenhuis belanden. Hoewel Nederlandse cijfers deze indruk wekken, laten cijfers uit Israël en Groot Brittannië laten zien dat circa 50-60% van de patiënten in het ziekenhuis volledig gevaccineerd zijn. Dit is weliswaar een vertekend beeld, omdat juist onder kwetsbare groepen die sneller in het ziekenhuis belanden de vaccinatiegraad hoog is, maar het toont dat zeker niet alleen ongevaccineerden in het ziekenhuis terechtkomen. Aangezien de vaccinatiegraad in Nederland alleen in minder kwetsbare groepen iets lager is (97% van 70 jaar en ouder is gevaccineerd of wil gevaccineerd worden), is het de vraag of de drang om te vaccineren eigenlijk wel zoveel oplevert en een onderscheid tussen wel en niet gevaccineerden rechtvaardigt.
Bovendien heeft bijna iedere patiënt bij wie Covid-19 ernstig verloopt andere gezondheidsproblemen of -risico’s. Onderzoek in de Verenigde Staten laat zien dat 95% van alle mensen die met Covid-19 in het ziekenhuis belanden tenminste één onderliggende conditie had en 70% van de overleden patiënten zes of meer onderliggende condities had. Veel van deze onderliggende condities, zoals hoge bloeddruk, obesitas, of diabetes, zijn leefstijl-gerelateerd en deels vermijdbaar. Toch hebben we in Nederland – terecht – nooit onderscheid gemaakt tussen mensen met en zonder dergelijke risicofactoren, ondanks de scheve druk op de zorg. Sterker nog, we accepteren dat dit risico’s zijn van de manier waarop we de samenleving hebben ingericht (overal toegang tot versnaperingen, stimuleren van meer hoger opgeleiden met vooral zittend werk, etc.) en hebben de zorg hierop afgestemd. Een groot deel van de jaarlijkse 3 miljoen ziekenhuisopnames (waarvan 1.5 miljoen klinische opnamen, cijfers CBS 2019) is leefstijl-gerelateerd. Gelukkig peinst niemand erover om – teneinde de druk op de zorg te verlagen – mensen te laten testen op bijvoorbeeld hoge bloeddruk voordat zij aan het maatschappelijke leven mogen deelnemen. En dat doen we zelfs niet (nogmaals terecht) terwijl we weten dat juist deze groep het grootste risico loopt om met Covid-19 in het ziekenhuis te belanden.
Het is zeer de vraag of een drang op vaccinatie om het tweede legitieme doel te bereiken – het individu beschermen – gerechtvaardigd is. Die bescherming verkrijg je niet door ongevaccineerden wel te laten testen en gevaccineerden die net zo goed infectieus kunnen zijn niet te laten testen en zelfs met positieve test een groen vinkje te geven. Studenten die niet gevaccineerd zijn thuis laten studeren draagt niet bij aan hun gezondheid. Het wegnemen van de mogelijkheid voor ouders met ongevaccineerde kinderen van 12 en 13 om op zaterdagmiddag tijdens een marktbezoek spontaan een lunch te nemen, beschermt niemand en vermindert de druk op de ziekenhuizen niet. Ongevaccineerden de schuld geven van ziekenhuisopnames past niet bij internationale cijfers, noch bij het solidaire karakter van onze zorg waarin de hoogste risicogroepen ook zorg krijgen of het nu met of zonder corona is. Wellicht is het gezonder om, net als Denemarken, Zweden, en Groot Brittannië te accepteren dat Covid-19 een endemische ziekte is en slechts één van de vele gezondheidsrisico’s in onze maatschappij is die niet langer een aparte behandeling vereist. Deze landen hebben vrijwel alle maatregelen opgeheven, zonder coronapas.
ONDERWERPEN VOOR JOU
weet iemand wat er met facebook is?? bij mij werkt het al een hele tijd niet meer op de pc wel op de smartphone ??
